even jaar geleden studeerde hij af aan de Universiteit Twente met een scriptie over financiele gevolgen van promotie en degradatie bij Betaald Voetbal Organisaties (BVO’s). Die onderwerpkeuze was niet toevallig, want Niels was altijd al een groot voetballiefhebber, actief en passief. De stap naar FC Twente was daarna dan ook snel gezet. Daar werkte hij onder andere op de ticketing-afdeling. Tot hij de mogelijkheid kreeg om bij SciSports aan de slag te gaan, het bedrijf dat zoveel mogelijk data die maar met voetbal te maken hebben in kaart brengt. En sinds oktober 2020 is Niels weer in dienst bij FC Twente, als datascout die de scoutingsafdeling en technische staf ondersteunt.
“Bij SciSports zochten ze mensen met analytisch vermogen die data kunnen omzetten in informatie die voor de technische staf van BVO’s begrijpelijk is. Omdat ik bij FC Twente al veel geleerd had over hoe de wereld van het professionele voetbal in elkaar zit, kon ik die brugfunctie vervullen. Dat betekende dat ik in contact stond met talloze voetbalclubs waarvoor ik data in voetbaltaal vertaalde. Bij veel clubs heb ik een kijkje in de keuken kunnen nemen. Van een Finse club in de tweede divisie tot een topclub in de Premier League.”
Koffie van Thierry Henry
SciSports kreeg in de voetbalwereld steeds meer voet aan de grond en clubs gingen in toenemende mate de waarde inzien van de input van data van het Enschedese bedrijf. Dat leidde zelfs tot een uitnodiging van de Belgische voetbalbond om de technische staf van de Rode Duivels als adviseurs te begeleiden in de voorbereiding op het WK 2018 in Rusland. En dus trok Niels, samen met zijn collega Stefan Huiskes, naar Sotsji. “Dat was een prachtig avontuur waar we volop van hebben genoten,” zegt Niels. We werden hartelijk door bondscoach Martinez welkom geheten en de sfeer was heel gemoedelijk. We kregen zelfs koffie voorgeschoteld van assistent-bondscoach Thierry Henry, hoe ongelooflijk is dat? We kwamen natuurlijk niet voor de koffie, maar om de technische staf te ondersteunen. En dat hebben we volop gedaan. Wat je ook maar kunt bedenken, we hebben het in kaart gebracht en in hapklare, begrijpelijke brokken voetbaltaal aan de technische staf doorgegeven.” België werd uiteindelijk derde. Mede dankzij Niels en Stefan? “Dat kun je niet zo stellen, maar ik weet wel zeker dat onze inbreng heeft geholpen.”
“We kregen koffie voorgeschoteld van Thierry Henry, hoe ongelooflijk is dat?”
Risicomanagement
En toen werd Niels - die ook teammanager van FC Twente Vrouwen is geweest en de opleiding Trainer Coach 3 heeft gehaald - vorig jaar weer door FC Twente benaderd, dit keer om deel uit te maken van het scoutingteam. Op 1 oktober ging hij aan de slag, als datascout welteverstaan. “Toen ik kwam was bijna het gehele oude scoutingapparaat en daarmee ook veel kennis verdwenen, als gevolg van de mindere periode waar FC Twente in terecht was gekomen. Het huidige scoutingsteam, bestaande uit Streuer, Boudrie, Busby en Bleuming, had daarom extra input nodig voor hun zoektocht naar nieuwe, talentvolle spelers. Een aangekochte voetbaldatabank vormt een geweldige bron van informatie, maar daar moest wel op een zinvolle manier wat mee gedaan worden. Er moest vanuit de enorme hoeveelheid beschikbare gegevens over spelers wereldwijd snel vertaald kunnen worden naar bruikbare informatie. Je moet het zo zien dat er in het technische beleidsplan profielen worden beschreven waaraan spelers voor de selectie van FC Twente moeten voldoen. Maar die interessante kaartenbak van spelers is immens groot en het is tegenwoordig, financieel en nu ook vanwege corona, ondoenlijk om daarvoor een groot scoutingsteam full time de wereld rond te laten reizen om wedstrijden te bezoeken. Daarom is het aan mij om een eerste selectie te maken op basis van allerlei voetbaltechnische eigenschappen die in de profielen staan beschreven. Slimme parameters maken de match met de profielen. Daarmee heeft de scouting een belangrijk hulpmiddel in handen om efficiënt en gericht fysiek op locatie verder te scouten. Op die manier worden de risico’s geminimaliseerd dat er verkeerde spelers worden aangetrokken. In die zin bestaat de impact van mijn functie als datascout dus voor een behoorlijk deel uit risicomanagement.”
Scouten op jonge talenten, zowel eigen spelers als huurlingen
“Is de staf bijvoorbeeld op zoek naar een ervaren, spelbepalende rechtsbenige middenvelder, die goed scoringskansen kan afmaken, dan kan ik daar gericht op zoeken en uiteindelijk met een aantal theoretisch geschikte kandidaten komen. Ik zeg bewust ‘theoretisch’, omdat er natuurlijk naast de voetbaltechnische eigenschappen van een speler ook andere factoren zijn die het al dan niet succesvol zijn kunnen bepalen. Dan heb je het over persoonlijkheidskenmerken als aanpassingsvermogen, sociale omgang, leiderschapscapaciteiten en dergelijke. Op papier kan een speler perfect als voetballer in een team passen, maar in de praktijk moet toch altijd blijken of dat ook echt lukt. Maar daar komt dan ook de ervaring van Jans en zijn staf om de hoek kijken. Zij kunnen al snel inschatten of iemand ook in andere opzichten dan alleen de voetbaltechnische in het team past.” Er wordt niet alleen in Nederland gescout, maar zeker ook in het buitenland. Niels: “FC Twente heeft niet de financiële mogelijkheden om bekende en dure topspelers van wie de kwaliteiten wel bekend zijn aan te trekken. En weliswaar komen er uit de voetbalacademie regelmatig goede talenten boven drijven, maar dat is niet voldoende om een heel team binnen de financiële mogelijkheden mee samen te stellen. Daarom scouten we ook op, veelal jongere, spelers van grote clubs die verhuurd mogen worden om ervaring op te doen. Maar de voorkeur ligt bij eigen spelers met wie we waarde mee kunnen creëren.”
Blijven monitoren
Voor de goede orde: het is niet zo dat de selectie 2020/2021 van FC Twente al op basis van datascouting is samengesteld. “De datascouting waar we nu mee bezig zijn, is met name gericht op het volgende seizoen. Omdat ik pas in oktober ben gekomen, was de tijd te kort om nog voor het lopende seizoen spelers te zoeken en te selecteren. Maar voor volgend seizoen zijn we volop bezig. Het is immers zeker dat er weer spelers zullen vertrekken, vanwege kortlopende contracten of vanwege het feit dat een speler niet genoeg voldoet. En dat zal ook aan het einde van het volgende seizoen zo zijn, ook ondanks de ondersteuning van datascouting. Bepaalde zaken heb je immers niet in de hand. Er zijn onvoorspelbare factoren, zoals blessures en vormverlies. Wat dat laatste betreft komen we wel in actie door te blijven monitoren. Als je genoeg data verzamelt uit eerdere wedstrijden, dan kun je wellicht in kaart brengen waarom een bepaalde speler een terugval heeft. Stel je constateert aan de hand van data- en video- analyses dat speler X minder scoort sinds speler Y op een andere positie is gaan spelen, dan is dat concrete informatie voor de trainers om daar wat mee te kunnen doen.”
“De rekenkracht wordt steeds slimmer, sneller en efficiënter”
Snelle ontwikkelingen
In feite staat datascouting nog in de kinderschoenen en er ligt nog een wereld aan mogelijkheden en kansen voor de boeg. Niels: “Je ziet nu al - in lijn met de algemene opmars van artificial intelligence en van big data in het bijzonder - de ontwikkeling dat er steeds meer data in hoog tempo in kaart worden gebracht en met veel meer onderlinge koppelingen. We zijn nog beter en sneller in staat data te analyseren en verbanden te zoeken. Digitale scouting zal daarom almaar belangrijker worden, ook door de onderlinge samenwerking tussen datascouts. De belangrijkste vraag die daarbij speelt is hoe slim we daar mee omgaan, hoeveel voetbalintelligentie we eruit halen. Ik durf ook wel te voorspellen dat er op een gegeven moment ook mentaal-gerichte data in kaart kunnen worden gebracht, zoals over het presteren onder druk.” Zullen we in de toekomst door middel van datascouting de ideale selectie kunnen samenstellen? Niels, tot slot: “We kunnen ervoor zorgen dat het scoutingsteam selecties kan samenstellen die steeds meer aan de gewenste profielen zullen voldoen. Maar het gedroomde kampioensteam? Nee, daarvoor zijn en blijven er teveel menselijke factoren die een rol spelen. Gelukkig maar zou ik zeggen, want het moet wel leuk blijven.”
