et ruikt er naar verse houtkrullen. De moderne praktijkhal van het Pius X College aan de Van Renneslaan in Almelo ademt ambachtelijk handwerk. De vmbo-leerlingen die kiezen voor het profiel Bouwen, Wonen & Interieur (BWI) leren er onder meer de grondbeginselen van het timmeren, houtbewerken, metselen, schilderen en inrichten. Op deze plek vertellen drie docenten uit de praktijk waarom Sterk Techniekonderwijs een absolute must is. Over samenwerken, de onderwijstransitie en hybride leren.
STO Almelo en omstreken
Sterk Techniekonderwijs is een landelijk initiatief. Twente heeft gekozen om als regio samen te werken en deze uitdaging aan te gaan en kent met Hengelo, Oldenzaal, Enschede, Rijssen-Holten en Almelo en omstreken vijf HOERA-subregio’s. STO Twenterand valt onder die laatste subregio. Ook hier wordt gewerkt aan het opnieuw inrichten van het onderwijslandschap. Daarbij zoeken onderwijs en bedrijfsleven elkaar nadrukkelijk op. Samen kunnen ze leerlingen opleiden voor de beroepen die er straks zijn, met de kennis en vaardigheden die ze daarbij nodig hebben.
In het vmbo volgen leerlingen een van de tien beroepsgerichte profielen. Eric Raanhuis is landelijk coördinator PIE-platform. Die letters staan voor het profiel Produceren, Installeren en Energie. Raanhuis geeft ook les op scholengemeenschap Het Noordik in Vroomshoop. Hij vindt het belangrijk dat onderwijs en bedrijfsleven meer gaan samenwerken bij de manier waarop de keuzevakken vorm en inhoud krijgen. “Het profiel waarin ik lesgeef is heel breed. Dat is bijna niet te behappen voor één docent. Voor de noodzakelijke verbreding zijn we dus afhankelijk van specialisten uit het bedrijfsleven.”
Optimaal voorbereiden
En dat is precies wat er gebeurt rondom het Sterk Techniekonderwijs in Almelo en omstreken. In de gemeenten Almelo, Tubbergen en Twenterand zoeken onderwijs en bedrijfsleven elkaar nadrukkelijk op, ziet ook Simon Damink. Hij is docent Bouwen, Wonen & Interieur (profiel BWI) bij het Pius X College. “We hebben het dan over een hybride leeromgeving”, legt Damink uit. “Daarin combineren we het leren op school met het leren in de beroepspraktijk. Als dit goed met elkaar is verweven, dan bereiden we onze vmbo-leerlingen optimaal voor op hun vervolgopleiding.”
Specialistische kennis
Herman Scholten geeft les en is decaan en stagecoördinator van het Zone. college (vmbo) in Almelo. Samen met Raanhuis en Damink is hij kartrekker van STO Almelo. Het hele project kent 12 activiteiten, elk met hun eigen kartrekker. Scholten legt veel contacten met verschillende bedrijven. “Het onderwijslandschap gaat op de schop”, aldus Scholten. “Dat doen we samen met het bedrijfsleven. Zij zouden meer invloed moeten krijgen in hoe het lesprogramma eruit komt te zien. In mijn contacten met bedrijven zie je dat elk bedrijf zijn eigen specialiteiten heeft. Die specialistische kennis willen we in huis halen voor onze vmbo-leerlingen.”
Eindelijk tijd voor
De samenwerking met het bedrijfsleven is volgens Raanhuis cruciaal. “Als onderwijsinstellingen móeten we de behoeften bij de bedrijven goed kennen. Alleen dan kunnen we gericht innoveren in een wereld die snel verandert. Als je wilt zorgen dat wat leerlingen leren beter aansluit op wat het bedrijfsleven nodig heeft, dan is samenwerken essentieel. Het mooie van Sterk Techniekonderwijs is dat we nu een dag in de week zijn vrijgesteld van lesgeven. Die dag kunnen we nu besteden aan het verbreden en verdiepen van het onderwijsaanbod. Daar hebben we nu eindelijk de tijd voor.”
onderwijs en bedrijfsleven zoeken elkaar nadrukkelijk op
Mooie voorbeelden
Simon Damink vindt het mooi dat de samenwerking met het bedrijfsleven leerlingen laat ervaren wat de mogelijkheden zijn. “Leerlingen kunnen zich zo beter oriënteren en ervaren beroepsgericht wat er kan. Ze zien mooie voorbeelden uit de praktijk en dat kan ze stimuleren om óók die richting te kiezen. Dankzij dit STO-traject wisselen we als scholen in de regio ook veel meer kennis uit. Dat is geweldig en dat gebeurde eerder veel minder. We hadden er de tijd en de middelen niet voor. Nu wel. Die samenwerking werpt nu al zijn vruchten af.”
Vakinhoudelijke stages
Collega Herman Scholten ziet de eerste veranderingen ook al in de praktijk. “Dat is niet zo gek”, legt Scholten uit. “We hebben immers dezelfde belangen. Kijk naar de stages. Waar het eerder nog wel eens voorkwam dat leerlingen moesten vegen, koffiezetten of gereedschap aangeven, daar spreken we nu concrete leerdoelen af. Het moeten meer vakinhoudelijke stages gaan worden. Daar werken we samen met de bedrijven aan. Zo ervaren leerlingen veel meer de praktijk en kunnen ze zich meer oriënteren op wat het vak nu precies inhoudt.”
Brug slaan tussen onderwijs en bedrijfsleven
Om landelijk de brug te kunnen slaan tussen het onderwijs en het technisch bedrijfsleven, heeft onderwijsminister Arie Slob het meerjarenproject Sterk Techniekonderwijs (STO) in het leven geroepen. Het betekent voor het vmbo structureel 100 miljoen per jaar tot en met 2023. Voor Twente is de komende drie jaar 22 miljoen euro beschikbaar. Doel is een dreigende terugval in de uitstroom van het technisch vmbo voorkomen én de aansluiting met het bedrijfsleven te verbeteren.
Woensdagmiddag
Vanaf komend schooljaar kunnen leerlingen op woensdagmiddag vrij aan de slag met hun keuzevakken. Extern welteverstaan. “Een leerling uit Tubbergen gaat dan bijvoorbeeld met leerlingen uit Almelo en Vroomshoop ergens anders een keuzevak volgen”, vertelt Damink. “Soms heb je voor een keuzevak maar twee leerlingen op een school in een bepaald jaar. Dat is te weinig om daar van alles voor op te tuigen. Maar door de samenwerking met andere scholen en het bedrijfsleven is er veel meer mogelijk. Nu kunnen leerlingen bijvoorbeeld ook een deel van de keuzevakken in een bedrijf volgen. Dat was eerst ondenkbaar. We hebben nu zoveel meer mogelijkheden die we onze leerlingen kunnen bieden en kunnen ze op maat bedienen.”
Breder perspectief
Hybride leren biedt leerlingen een veel breder perspectief, vindt Herman Scholten. “Natuurlijk vormt school nog steeds de basis, maar de combinatie van intern en extern leren is voor alle partijen een verbetering. Sommige bedrijven gaven zelf al aan dat het handiger is als leerlingen bij hen zouden komen in plaats van andersom. Daar zijn bijvoorbeeld de juiste specialistische gereedschappen die we op school niet hebben. Leerlingen kunnen nu meelopen bij een bedrijf als Airco Joop in Almelo, waar ze de grondbeginselen van de koudetechniek meekrijgen.”
Een eigen druppel
“Of bij de VDL Groep in Almelo”, vult Raanhuis aan. “Daar stond ik laatst ’s ochtends om 9 uur op de parkeerplaats om leerlingen op te vangen. Er was er maar eentje van mij bij en zes van andere scholen. Dat is de winst van de samenwerking. Bij VDL krijgen ze ook echt een druppel waarmee ze in het bedrijf overal kunnen komen waar ze moeten zijn. Ze krijgen vertrouwen, doen volwaardig mee en dan zie je leerlingen groeien. Ze doen ertoe. Dat is prachtig om te zien. Een hele verandering met hoe het in het verleden soms ging. VDL heeft bovendien een eigen bedrijfsschool waar ze les krijgen van hun eigen hybride docent. Dat is toch fantastisch?”
Acht scholen
Bij Sterk Techniekonderwijs Almelo en omstreken gaat het om acht scholen in drie gemeenten: om de drie locaties van CSG Het Noordik in Vroomshoop, Vriezenveen en Almelo, om KSG Het Canisius in Tubbergen en om het Zone.college, Het Mozaïek, het Pius X College en Het Erasmus in Almelo.
Oogsten
De eerste mooie stappen rond Sterk Techniekonderwijs zijn in Almelo en omstreken dus inmiddels gezet. “De komende periode moeten we dan ook gaan oogsten”, stelt Scholten. “We kunnen leren van een regio als de Achterhoek, waar ze al een paar jaar eerder zijn begonnen met gerichte samenwerkingen tussen scholen en bedrijven. Die ervaringen nemen we mee. Wij zijn weliswaar net begonnen, maar we ervaren nú al de voordelen van de transitie die ons onderwijs op dit moment doormaakt. Buitenschools leren levert zoveel op. Dat gaan we beslist uitbouwen. Onderwijs, ondernemers en overheid. We hebben allemaal hetzelfde doel in het belang van de leerlingen.”
